ขณะที่ทั่วโลกพากันพูดถึงเรื่องการพัฒนาอย่างยั่งยืน ณ ทรานซิลเวเนีย เขตภูมิภาคประวัติศาสตร์ทางตอนกลางของประเทศโรมาเนีย ชาวบ้านที่นั่นยังใช้ชีวิตกันอย่างเรียบง่าย และทำเกษตรตามแบบขนบนิยมดั้งเดิม โดยใช้แรงงานสัตว์และตัดหญ้าด้วยมือ ต่างกับในบ้านเมืองอื่นซึ่งพึ่งพาเครื่องจักรอุตสาหกรรมกันหมดแล้ว หากเดินเล่นเข้ามาในหมู่บ้าน เราจะเห็นคนนั่งรีดนมวัวกันในยามเย็นอย่างมีความสุข ทั้งยังปลูกพืชและผลิตอาหารไว้บริโภคเองในท้องถิ่น ช่างเป็นภาพอันน่าสนใจและน่าบันทึกเอาไว้เป็นต้นแบบของการพัฒนายั่งยืน ด้วยการจัดการพื้นที่ป่าอย่างดีเยี่ยมและพัฒนาเศรษฐกิจในชนบทไปพร้อมๆ กันตั้งแต่ราว 1,000 ปีก่อน ความงามของภูมิทัศน์ทรานซิลเวเนียเต็มไปด้วยดอกไม้และทุ่งหญ้าแห้ง หรือ Hay meadow โดยเป็นพื้นที่หนึ่งในทวีปยุโรป ซึ่งมีความหลากหลายทางชีวภาพมากที่สุด
ความหลากหลายทางชีวภาพ หมายถึง การที่มีสิ่งมีชีวิตมากมายหลากหลายสายพันธุ์และชนิดในบริเวณหนึ่งบริเวณใด แบ่งได้ 3 ระดับ คือ ความหลากหลายระดับพันธุกรรม ระดับชนิดพันธุ์ และระดับระบบนิเวศ ทั้ง 3 ระดับนี้ต่างมีความสำคัญและมีปฏิสัมพันธ์ซึ่งกันและกัน ความหลากหลายทางชีวภาพเป็นเรื่องปฏิสัมพันธ์ระหว่างสิ่งมีชีวิตกับสิ่งมี ชีวิตในระบบนิเวศ ถ้าเป็นมนุษย์ก็คือ ปฏิสัมพันธ์ระหว่างมนุษย์กับสิ่งมีชีวิตอื่น และระหว่างมนุษย์กับมนุษย์ตามสภาพสังคมและวัฒนธรรมท้องถิ่น
Barbara Knowles ที่ปรึกษาอาวุโสฝ่ายนโยบายวิทยาศาสตร์ ของ The Society of Biology องค์กรการกุศลด้านสังคมชีววิทยา ตกหลุมรักทรานซิลเวเนียตั้งแต่แรกเห็น และ Laszlo Demeter นักนิเวศวิทยาแห่งมหาวิทยาลัย Sapientia Hungarian ของทรานซิลเวเนีย ได้แนะนำให้ ดร.บาร์บาร่า รู้จักกับ Rodic Gergely ผู้อำนวยการขององค์กรไม่แสวงหาผลกำไรขนาดเล็กแห่งหนึ่ง ซึ่งทำงานเกี่ยวกับโครงการพัฒนาชนบท จนเขารู้สึกประทับใจและได้รับความรู้ดีๆ มากมาย แม้ว่า ดร.บาร์บาร่า จะมีปัญหาทางร่างกาย คือ พิการจากโรคเกี่ยวกับเซลล์ประสาท แต่เขาก็ไม่ได้ย่อท้อ ทั้งสามคนเป็นแรงบันดาลใจให้กัน จนได้พัฒนาธุรกิจเพื่อสังคม (มีเป้าหมายเพื่อสังคม/สิ่งแวดล้อม, มีกำไรอยู่ได้ด้วยตัวเอง และกำไรที่ได้จะคืนกลับสู่การพัฒนาต่อๆ ไป) เป็นบริษัทอาหารชื่อ Pogány-havas หรือ “Pagan Snowcap” ขึ้น
Pogány-havas หรือ Pagan Snowcap ทำธุรกิจนมและผลิตภัณฑ์นมแฟร์เทรด คือ ให้ราคานมอย่างเป็นธรรมแก่ชาวบ้านซึ่งมีอาชีพเลี้ยงโคนมเป็นรายได้หลักในสถานที่อันห่างไกลเช่นนี้ เพื่อยกระดับความเป็นอยู่ของชาวบ้าน ทั้งยังทำให้ชาวบ้านมีกำลังใจจะต้านกระแสโลกาภิวัตน์ และรักษาการทำเกษตรกรรมแบบดั้งเดิม และพื้นที่ที่มีความหลากหลายทางชีวภาพในทรานซิลเวเนียให้คงอยู่
ในปี 2010 โครงการ Mountain Hay Meadows: hotspots of biodiversity and traditional culture (ทุ่งหญ้าบนภูเขา : จุดรวมของความหลากหลายทางชีวภาพและวัฒนธรรมแบบดั้งเดิม)โดย Pagan Snowcap Association ทำงานร่วมกับนักวิทยาศาสตร์ เกษตรกร และชุมชน ได้รับรางวัล "an outstanding project in applied ecology" หรือโครงการที่โดดเด่นด้านระบบนิเวศ จาก Gesellschaft für Ökologie สถาบันสังคมนิเวศวิทยาของเยอรมนี ออสเตรีย และสวิส โครงการ Mountain Hay Meadows นี้มีเป้าหมายที่จะบันทึกวิธีการบริหารจัดการพื้นที่ทุ่งหญ้าและทรัพยากรชีวภาพอย่างยั่งยืนของชาวทรานซิลเวเนียและช่วยอนุรักษ์ระบบนิเวศที่ดีเอาไว้ อีกทั้งยังดูแลให้ผู้คนในชุมชนมีสุขภาพที่ดีควบคู่กันไป
ดร.บาร์บาร่า และลาซโล บอกว่ารู้สึกเป็นเกียรติมากที่ทางสถาบันฯเห็นคุณค่าของงานอนุรักษ์ความหลากหลายชีวภาพที่พวกเขาทำ รางวัลนี้ทำให้งานวิจัยเป็นที่รู้จักในระดับสากล และยังกระตุ้นให้พัฒนาโครงการต่อไปในพื้นที่อื่นๆ ของโรมาเนียต่อไป เพื่อรักษาความหลากหลายทางชีวภาพและการทำเกษตรกรรมแบบดั้งเดิมอันเป็นเครื่องหมายสะท้อนความเป็นอยู่อันน่ารื่นรมย์ของหลายพันครัวเรือนในที่แห่งนี้
ถึงแม้ ดร.บาร์บาร่า โนลส์ จะเป็นโรคเกี่ยวกับเซลล์ประสาท กล้ามเนื้ออ่อนแรง กระทั่งเป็นอัมพาต ช่วยเหลือตัวเองไม่ได้ แต่ทุกวันนี้เขายังมีความกระตือรือร้นและตั้งใจทุ่มเทแก่โครงการนี้อย่างเต็มที่ในทุกๆ วัน เพราะรู้สึกว่ามันคุ้มค่าและมีความสำคัญมากต่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน
ดูรายละเอียดเพิ่มเติมเกี่ยวกับโครงการนี้ที่ www.mountainhaymeadows.eu หรือติดต่อ barbara.knowles@yahoo.co.uk
ข้อมูลจาก
นิตยสาร SOCIAL ENTERPRISE ฉบับที่ 94 เดือนมีนาคม/เมษายน 2011 www.socialenterpriselive.com
นิตยสาร The Biologist Vol.57 No.3 เดือนตุลาคม 2010 www.societyofbiology.org
